🏙️ طراحی شهری بر اساس اصل 15-Minute City
خیال کن در یک شهر زندگی می‌کنی که برای رسیدن به هرچیزی — از نان تازه صبح تا فضای سبز، مدرسه، سینما یا حتی محل کارت — فقط کافی باشه ۱۵ دقیقه پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری کنی. این ایده‌ی ساده اما انقلابی، همون چیزی هست که بهش می‌گن شهر ۱۵ دقیقه‌ای.
ریشه‌ها و تاریخچه
- این مفهوم رو نخستین بار کارلوس مورنو (پژوهشگر دانشگاه سوربن پاریس) مطرح کرد.
- الهام از شهرهای سنتی اروپایی و حتی محله‌های قدیمی خودمون: جایی که نانوایی، مسجد، مدرسه و بازارچه همه تو یک بافت نزدیک وجود داشتن.
- بازگشت به «مقیاس انسانی» در برابر شهرهای مدرن پراکنده و اتومبیل‌محور.
اصول کلیدی شهر ۱۵ دقیقه‌ای
- زندگی روزمره نزدیک و در دسترس – کار، خرید، آموزش، سلامت، تفریح همگی در شعاع ۱۵ دقیقه.
- چندکاربردی بودن فضاها – ساختمان‌ها و فضاهایی که می‌تونن نقش‌های متنوعی بگیرن (از کافه به فضای کاری مشترک، از پارک به محل جشن محلی).
- پایداری محیطی – کاهش وابستگی به خودرو و کاهش انتشار کربن.
- سرزندگی اجتماعی – افزایش تعاملات انسانی و حس تعلق به محله.
نمونه‌های جهانی
- پاریس: شهردار آنه ایدالگو این مدل رو برای آینده شهر مطرح کرد و پیاده‌راه‌ها و دوچرخه‌راه‌های جدید ایجاد شد.
- ملبورن: برنامه “20-Minute Neighborhoods” برای اتصال بهتر خدمات به محلات.
- شانگهای: توسعه‌ی مراکز محلی با تمرکز بر خرده‌فروشی و خدمات روزمره.
در طراحی شهری ایران
- بازآفرینی بافت‌های تاریخی: مثل بازار و محله‌های سنتی که خودشان ۱۵ دقیقه‌ای بودند.
- طراحی مجتمع‌های ترکیبی: مسکن + مدرسه + خدمات محلی در یک بلوک.
- تمرکز بر حمل‌ونقل سبز: دوچرخه، پیاده‌راه، و وسایل حمل‌ونقل جمعی سبک.